Het aantal kerkelijke uitvaarten neemt al jaren sterk af en zal ook in de toekomst verder dalen. Dat betekent meestal ook, dat kerkelijke rituelen wegvallen en er ruimte ontstaat voor andere. Maar hoe ga je invulling geven aan een afscheidsdienst? Wie zegt wat, naar welke muziek ga je luisteren? Deze en andere vragen liggen op het bordje van de uitvaartverzorger, die je op weg zal helpen naar een waardevol afscheidsdienst.

Dienst in de kerk

De vaste elementen van religieuze diensten kunnen nabestaanden houvast geven. Want een goede opbouw van een afscheid schud je niet zomaar uit je mouw. Zo kan het voorlezen van een persoonlijke voorbede of een mooie, zelfgekozen eerste lezing veel voldoening geven. Maar nabestaanden zonder kerkelijke binding kunnen de uitvaartliturgie als knellend en onpersoonlijk ervaren.

Ceremoniemeester als spreker

De invulling van een niet-kerkelijk afscheid maakt de uitvaart persoonlijker en intenser. Een deskundige uitvaartverzorger is er om nabestaanden uit te dagen, te ondersteunen en ruimte te geven om een afscheid tot hun afscheid te maken. Hij of zij kan de bijeenkomst slechts leiden. Of een uitgebreidere rol hebben door zelf een bijdrage te leveren als spreker. Maar dat kan ook een ritueel begeleider, funerair spreker of een nabestaande doen.

Gesproken woord

Degene die de afscheidsdienst leidt, stemt de verschillende elementen zo op elkaar af dat een afgewogen geheel ontstaat. Tijdens de afscheidsbijeenkomst is er tijd voor terugblikken. Het ophalen van herinneringen en vertellen over de betekenis van de overledene voor anderen biedt troost. Maar er moet ook ruimte zijn voor het verwoorden van het verlies en de gevoelens die dat oproept. Een ander belangrijk element is het bieden van bemoediging, ook als nabestaanden overmand zijn door verdriet.

Waardevol afscheid

Ook rituelen kunnen een onderdeel zijn van een afscheid. Bijvoorbeeld licht brengen in de duisternis door kaarsen aan te steken. Hoe eenvoudig een ritueel ook is, het effect is vaak heel sterk. Muziek, toespraken, stilte, eventueel een fotopresentatie of een film, een zelf-beschilderde kist, soms een gebed of een ritueel vormen dan een eenheid. Zo ontstaat een harmonisch geheel, waarin zowel aan de overledene als aan de nabestaanden recht wordt gedaan.

© Eclips Uitvaarten, juni 2022